Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΦΩΚΑΙΑΣ (Αττικής)

Η ιστορία της Παλαιάς Φώκαιας Αττικής, ξεκινά από την αρχαία Φώκαια που ήταν μια ιωνική πόλη χτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο ΒΔ της Σμύρνης Μικράς Ασίας.

Οι αρχαίοι συγγραφείς παραδίδουν ότι η Φώκαια, η βορειότερη από τις 12 ιωνικές πόλεις, ιδρύθηκε από αποίκους της Φωκίδας.

Πιθανόν η πόλη να πήρε το όνομά της και από το σχήμα των παρακείμενων νησιών που μοιάζουν με φώκιες (φώκαι).

Η αποικιακή δραστηριότητα της Φώκαιας ξεκινάει ήδη από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. με την ίδρυση της Λαμψάκου στις ακτές του Ελλησπόντου και της Αμισού στον Εύξεινο Πόντο.

 Ήδη όμως πριν από το τέλος του 7ου αι. π.Χ. οι Φωκαείς στράφηκαν αποκλειστικά στην εκμετάλλευση της εμπορικής επικοινωνίας με την απώτατη Δύση.

Τολμηρότατοι θαλασσοπόροι οι Φωκαείς, υπήρξαν κατά τη μαρτυρία του Ηροδότου οι πρώτοι Έλληνες που επιχείρησαν μακρινά ταξίδια στην Αδριατική, στο Τυρρηνικό πέλαγος και στο Βαλεαρικό, φθάνοντας ως την Ταρτησσό της Ιβηρικής Χερσονήσου.

 Χρησιμοποιώντας για τα ταξίδια τους τις ταχύτατες πεντηκοντόρους αντί για τα γνωστά στρογγυλά πλοία των Φοινίκων, ίδρυσαν αποικίες κατά μήκος των ακτών της δυτικής Μεσογείου που σκοπό είχαν τη διασφάλιση των εμπορικών συναλλαγών τους με μακρινούς προορισμούς στη Δύση.

Ήδη γύρω στο 600 π.Χ. οι Φωκαείς ίδρυσαν τη Μασσαλία κοντά στην εκβολή του Ροδανού ποταμού, για να εξασφαλίσουν μία βάση για το εμπόριο με την Ισπανία.

Λόγω της θέσης της, στο τέλος μίας σημαντικής εμπορικής αρτηρίας κατά μήκος του ποταμού Ροδανού, η Μασσαλία αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα σε μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές αποικίες της Δύσης.

Η οικονομική ευρωστία της Φώκαιας δεν οφειλόταν μόνο στη ναυτική της δύναμη αλλά και στο γεγονός ότι ήταν διαμετακομιστικός σταθμός των προϊόντων της ενδοχώρας της Μικράς Ασίας. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην οικονομία της διαδραμάτισε το νομισματοκοπείο της.

Τώρα, όσον αφορά στην νεότερη Ιστορία, τo 1914 οι κάτοικοι της Φώκαιας, πιεσμένοι από το ολοένα και εξαπλούμενο κίνημα των Νεότουρκων εγκατέλειψαν την πόλη τους.

Επέστρεψαν πάλι το 1919,  οι σχέσεις όμως των δύο κοινοτήτων, είχαν ήδη περάσει σε μια φάση ιδιαίτερα δύσκολη και προβληματική. Η τύχη των Ελλήνων της Φώκαιας, ακολούθησε τη μοίρα ολόκληρου του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, που κρίθηκε ορι­στικά και δραματικά με την τελευταία φάση των πολεμικών επιχειρήσεων, τον Αύγουστο του 1922.

Έτσι, κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών ένα μεγάλο κομμάτι των Φωκιανών προσφύγων εγκαταστάθηκε  το 1923-24 στην περιοχή της Αναβύσσου.

Η ύπαρξη αλυκών ήταν ένας από τους λόγους που τους «τράβηξε» η περιοχή, διότι και στη Φώκαια της Μ.Ασίας υπήρχαν αλυκές και οι Φωκιανοί θεωρούντο έμπειροι «αλατοπήκτες».

 Οι οικογένειες των Φωκιανών μαζί με τους γηγενείς Σαρακατσάνους δούλεψαν σκληρά και κατάφεραν να φτιάξουν τη νέα τους πατρίδα. 

 

Ο ξεριζωμός των Φωκιανών και η εγκατάστασή τους στην εν λόγω περιοχή, έγινε αφορμή για να γραφτεί ένα απο τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του περασμένου αιώνα. Η "Γαλήνη" του Ηλία Βενέζη που εκδόθηκε το 1939, βραβεύτηκε απο την Ακαδημία Αθηνών, βρήκε μεγάλη ανταπόκριση απο το αναγνωστικό κοινό και αποτελεί  σημείο αναφοράς για τους απανταχού Φωκιανούς.

Ο Ηλίας Βενέζης ερχόταν συχνά στην Παλαιά Φώκαια της Αττικής, γνώρισε απο κοντά τους Φωκιανούς πρόσφυγες και άντλησε πολλές πληροφορίες από τις αφηγήσεις τους.  Στο βιβλίο, που αξίζει να το διαβάσετε, βασίστηκε και η επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά, αν θυμάστε, της ελληνικής ασπρόμαυρης τηλεόρασης (Γιώργος Φούντας, Μπέτυ Αρβανίτη κ.ά....)

Τώρα, όσον αφορά την ονομασία της περιοχής σε «Παλαιά Φώκαια» έμαθα τα εξής....Γύρω στο 1250 μ.χ. μία μερίδα κατοίκων της Φώκαιας της Μ.Ασίας μετοίκησε σε μία βορειότερη περιοχή που ονομάστηκε «Νέα Φώκαια». Όταν λοιπόν οι Φωκιανοί που προήρχοντο από την παλαιά πόλη εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Αναβύσσου απαίτησαν η πόλη τους να ονομαστεί «Παλαιά Φώκαια» εις ανάμνηση της πόλης από την οποία προήρχοντο.

 Πιστεύω ότι η «Νέα Φώκαια» που είναι επίσης προσφυγούπολη στην περιοχή της Χαλκιδικής φιλοξενεί τους πρόσφυγες της Νέας Φώκαιας Μ.Ασίας.

 Στην εξέλιξη των εποχών κι άλλοι άνθρωποι βρέθηκαν στην Παλαιά Φώκαια, απέκτησαν γη και έχτισαν σπίτια. Αγάπησαν τον τόπο συμβάλοντας και αυτοί με τη σειρά τους στην ανάπτυξη της περιοχής. Ανάμεσα σ’ αυτούς και η οικογένειά μου.

Εμείς, συγκεκριμένα, διατηρούμε στην περιοχή εξοχικό σπίτι, σχεδόν 30 χρόνια, τη θεωρούμε κάτι σαν ιδιαίτερη πατρίδα μας, έχουμε περάσει πολλά όμορφα καλοκαίρια και γιορτές και σας βεβαιώνω ότι πρόκειται για μια  ΠΟΛΥ ΟΜΟΡΦΗ ΠΟΛΗ......οι φωτογραφίες το αποδεικνύουν.....

Τέλος, οφείλω να προσθέσω ότι τα ιστορικά στοιχεία και κάποιες από τις φωτό, τα άντλησα από τις πληροφορίες της Βικιπαίδεια και από το site της πρώην Κοινότητας Παλαιάς Φωκαίας (ο κ.Καλλικράτης μας μετονόμασε σε Δήμο Σαρωνικού και μας μετακόμισε στα Καλύβια Αττικής.....)

Άντε....κάτι μάθατε και σήμερα για το "χωριό" μας....

Φιλιά και χαιρετίσματα.....